اختلال اضطرابی – راههای پیشگیری از اختلالات اضطرابی

داشتن نگرانی و اضطراب، به صورت گاه به گاه جای نگرانی ندارد اما اگر به گونه ای دچار اضطراب می شوید که زندگی فردی، اجتماعی و سلامت عمومی بدنتان به خطر می افتد باید توسط پزشک بررسی شود  که در این شرایط گفته می شود فرد دچار یکی از بیماری های روانی به نام اختلال اضطرابی است.

اختلال اضطرابی ممکن است به علائم فیزیکی مانند بی خوابی و سردرد دامن زده و انجام وظایف و عملکردهای روزانه را برای فرد دشوار کند.

انواع اختلال اضطرابی :

اختلال اضطرابی انواع متفاوتی دارد که متداول ترین آنها به شرح زیر است:

اختلالات اضطرابیِ فراگیر(GAD)

این اختلال، نوعی نگرانی اغراق آمیز، بدون علت آشکار است که می تواند فرد را ضعیف سازد ؛ امّا به حدی نیست که مانع فعالیت های فرد شود. اغلب به نظر می رسد که افراد مبتلا به GADنمی توانند استراحت کنند و یا بخوانند و ممکن است دچار سرگیجه، تنگی نفس، حالت تهوّع، استفراغ، رعشه، کشش ماهیچه و سردرد بشوند.

اختلال وحشت زدگی (PD)

این اختلال، احساس ترس ناگهانی و غیر منتظره ای را در افراد به وجود می آورد. فرد مبتلا به PD ، زمانی احساس آرامش می کند که از موقعیت هایی که برای او ایجاد ترس می کند، دوری ورزد. علائم بروز PD، عبارت است از: ضربان تند، دردهای سینه، تنگی نفس، سرگیجه، حالت تهوّع، احساس کِرِختی، رعشه و ترس از دست دادن کنترل یا ترس مرگ. افسردگی یا اعتیاد به مشروبات الکلی، اغلب به همراه PDهستند. شاید بهترین روش پی بردن به اختلال وحشت زدگی، مطالعه و درک اختلال اضطرابی است.

آگورافوبیا (ترس مَرَضی از مکان های باز)

این اختلال، ضعیف ترین نوع اختلال اضطرابی است و زمانی بروز می کند که حمله های وحشت زدگی (PD) مانع فعالیت های عادی فرد شود. چنین افرادی، از موقعیت هایی که ایجاد ترس می کند(مکان های شلوغ، مغازه ها، پل ها و وسائط نقلیه عمومی)، دوری می گزینند و خود را بسیار محدود و در خانه، حبس می کنند.

جمع هراسی(SP)

ترس شدید از تحقیر در مکان های اجتماعی را جمعْ هراسی می گویند که ممکن است افراد مبتلا را از شرکت در میهمانی ها، صحبت در جمع، غذا خوردن در رستوران ها یا حتی امضای چکی در جمع، باز دارد.

برخلاف افراد خجالتی، افراد مبتلا به SP ، از این که با دیگران باشند، احساس راحتی می کنند، با وجود این، فعالیت های خاصی مانند قدم زدن در راهروی کلیسا، اضطراب را در آنها تشدید می کند. SP، روابط و کارها را مختل می کند؛ چون افراد مبتلا از انجام دادن فعالیت های خاصی رویگردان هستند.

اختلالات وسواس پنداری (OCD)

کارهایی همچون شستن دست ها، وارسی مکرر بعضی از امور (وسواس عملی)، افکار ناخوشایند و مداومی مانند ترس از ارتکاب به اعمال خشونت آمیز، ترس از انجام دادن اعمال جنسی نفرت انگیز برای شخص، یا ترس از افکار متناقض با اعتقادات مذهبی شخصی (وسواس فکری)، از ویژگی های این بیماری است.

باید دانست که فعالیت های اجباری، هر روز یک ساعت و حتی بیشتر از یک ساعت، وقت ما را تلف می کنند و زندگی روزانه مان را مختل می سازند.

اختلالات استرس پس از سانحه(PTSD)

این اختلال می تواند نتیجه یک حادثه ترسناک باشد و باعث می شود تا افراد مبتلا، از افکار و خاطرات خود، وحشت داشته باشند. برگزاری مراسم های یادبود سالانه، برای این افراد، مشکل ساز است.

اتفاقات روزمره می تواند موجب تخیّلات یا تصوّرات ناخوانده ای شود. ممکن است افراد مبتلا، خیلی زود خشمگین شوند و یا پرخاشگری کنند. افسردگی، بدرفتاری های ذاتی یا نگرانی ها، ممکن است به همراه PTSDباشند.

شایان ذکر است، اگر احساس می کنید که ترس و اضطراب بر زندگی شما حاکم است و نشانه های آن، زندگی روزانه و روابط شما را تحت تأثیر قرار می دهد، می توانید راه های جلوگیری از آن را بیابید. لازم نیست که با ترس زندگی کنید.

اختلال اضطرابی معمولاً به کمک ترکیبی از داروها و رفتارْدرمانی ها، معالجه می شوند.

معمولاً این درمان برای هر بیماری متفاوت است و به شدت علائم و سطح عملکرد آن، بستگی دارد. داروهای متداول برای اختلال اضطرابی ، بازدارنده های انتخابی بازجذب سروتونین (مانند پروزاک)، ضد افسردگی های تری سیکلیک، بِنزودیازپینز یا بازدارنده های اُکسیداز مونوآمین است.

اگر فکر می کنید، به یکی از اختلالات اضطرابی مبتلا هستید، خودتان در مورد علائم فیزیکی و موقعیت های ایجاد کننده این علائم، با پزشک صحبت کنید. پزشک می تواند درمان بهتری را در اختیار شما قرار دهد و یا شما را نزد متخصّصی بفرستد که آن متخصّص، بتواند به شما راهنمایی هایی بدهد که چگونه برای همیشه از بیماری تان رهایی یابید.

راه‌های پیشگیری از اضطراب:

برای جلوگیری از اضطراب راه‌های مختلفی وجود دارند. می‌توان موارد زیر را مثال زد:

رژیم غذایی سالم

استفاده از غذا‌های متنوع و حاوی انواع مواد لازم به میزان متعادل در حفظ سلامت بدن نقش اساسی دارد.

فعالیت بدنی به طور منظم

ورزش کردن به خصوص به طور منظم یکی از راه‌های پیشگیری و درمان اضطراب است. پیاده روی تند و سریع به مدت ۴۰ دقیقه میزان اضطراب را به طور متوسط تا ۱۴% کاهش می‌دهد. به علاوه، ورزش کردن باعث بالا رفتن کارایی دستگاه تنفسی و گردش خون، حفظ تعادل وزن و شادابی فرد می‌شود. ورزش هایی نیز چون یوگا باعث افزایش آرامش می‌شوند و در جلوگیری از اضطراب بسیار مفیدند.

افزایش اعتماد به نفس

اعتماد به نفس بالا باعث می‌شود تا بدن بتواند از حداکثر نیروی خود برای مقابله با استرس استفاده کند.

عدم گوشه نشینی و اجتماعی بودن

هنگامی که افراد دچار فشار روانی می‌شوند، به طور غریزی از صحنه عمل و اجتماع کنارکشیده و به گوشه ای پناه می‌برند، در حالی که گوشه‌گیری باعث تشدید استرس می‌شود. ارتباط با افراد و دوستان، به خصوص کودکان که می‌توانند فرد را به خنده وادارند، باعث از یاد رفتن نگرانی حتی برای مدتی کوتاه می‌شود.

حمایت اجتماعی

وجود حمایت اجتماعی در زندگی هر فرد باعث می‌شود تا او در مقابل بحران‌های زندگی برای دفاع از خود سپری داشته باشد که به آن تکیه کند. حمایت اجتماعی، احساس امنیت و اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد و فرد را در مقابل استرس و فشار روانی مقاوم تر می سازد.

اندیشیدن به زمان حال

اندیشیدن به زمان حال و کنار گذاشتن رؤیاها و آرزوها برای موقعیت‌های مناسب تر آرامش ذهنی را افزایش می‌دهد. همچنین مشغول کردن ذهن به کاری که در حال انجام است و فکر نکردن به زمینه‌های اضطرابزای آن بسیار مؤثر است.

کسب اطلاعات در مورد شرایط تنش زا

بی اطلاعی از موقعیت فشارآور باعث استرس و اضطراب بیشتری در افراد می‌شود. کسب آگاهی و اطلاع از شرایط و مواردی که فرد با آن‌ها مواجه خواهد شد سبب می‌شود که کمتر دچار نگرانی و دلواپسی شود. به طور مثال در جریان گذاشتن بیماران از نحوهٔ عمل و دردهای پس از آن باعث می‌شود تا آنان کمتر دچار اضطراب شوند.

خندیدن

خنده از سالم ترین راه‌های جلوگیری از فشار روانی است. به هنگام خنده هورمونی ضد درد (که باعث احساس خوشی و سلامتی در شخص می‌شود) در مغز آزاد می‌شود و میزان هورمونهای استرس زا در خون پایین می‌آید.

ابراز هیجان بر روی کاغذ

نوشتن سادهٔ هیجانات و احساسات بر روی کاغذ موجب تسکین فشارهای روانی ناشی از رویدادهایی چون از دست دادن شغل، مشکلات خانوادگی و … می‌شود

نحوه مدیریت اختلالات اضطراب

برای مدیریت انواع اختلال اضطرابی می توان از روش های درمان زیر استفاده کرد:

رواندرمانی

در رواندرمانی، شما با یک درمانگر به منظور کاهش علائم اضطراب همکاری می کنید. این درمان معمولا برای کاهش اختلال اضطراب منتشر موثر است. یکی از اشکال موثر روان درمانی برای اختلال اضطرابی، درمان شناختی رفتاری است.

در این روش که معمولا یک درمان کوتاه مدت است بیمار مهارت های خاصی را یاد گرفته که به او در کنترل فعالیت هایی که قبلا موجب ایجاد اضطراب می شد، کمک می کند. این مهارت ها موجب می شوند که وقتی در موقعیت خاص ایجاد کننده اضطراب قرار می گیرید، علائم کاهش پیدا کنند.

داروها

انواع مختلفی از داروها وجود دارند که برای درمان اختلال اضطرابی استفاده می شوند. اما هرگز نباید از آن ها به صورت خودسرانه استفاده کرد. پزشک می تواند با توجه به خطرات، منافع و عوارض جانبی بالقوه این دارو ها از آن ها برای درمان اضطراب شما استفاده کند. داروهای ضد افسردگی معمولا اولین گزینه برای درمان هستند. این داروها عبارتند از:

SNRI (مهار کننده بازجذب سروتونین نوراپی نفرین)
SSRI (مهارکننده بازجذب سروتونین )

بوسپیرون یک داروی ضد اضطراب است و می تواند برای یک مدت زمان طولانی تر استفاده شود. برای تاثیر بهتر این دارو باید چند هفته از آن استفاده کرد.
بنزودیازپین ها گاهی اوقات برای تسکین علائم اضطراب تجویز می شوند. آنها ممکن است اعتیاد آور باشند. به همین دلیل برای کسانی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل را دارند استفاده نمی شود و معمولا فقط برای تسکین کوتاه مدت اضطراب حاد از آن ها کمک گرفته می شود.

این داروها عبارتند از:

لورازپام (آتیوان)
دیازپام (والیوم)
کلرودیازپوکساید (لیبریوم)
آلپرازولام (زاناکس)

درمان شناختی

درمان شناختی نسخه های کاربردی برای شناسایی افکار نادرست، غیرسازنده یا مضر است که می توانند منجر به اضطراب یا افسردگی شوند. پس از شناسایی چنین افکاری، درمانگر برای کمک به تغییر روش تفکر، بر روی ذهن شما کار می کند.

بنابراین شما پس از مدتی با واقع بینانه شدن افکارتان، الگوهای فکری مفیدی را به دست خواهید آورد. این روش درمانی معمولا در جلسات ۵۰ دقیقه ای در هر هفته انجام می شود و برای ایجاد افکار مثبت بیمار نیاز به تمرینات خاصی دارد که در آن ها افکار مضر در طول حملات اضطراب در ذهن سپرده می شود.

رفتار درمانی

در این روش درمانی بر روی تغییر رفتاری که موجب آسیب می شوند کار می شود. به عنوان مثال در ترس، پاسخ یا رفتاری وجود دارد که برای شما مضر است. بنابراین درمانگر بر روی ایجاد تغییر در این پاسخ ها تمرکز دارد. این روش متکی بر تکنیک های متعددی است که بر اساس شرایط تبیین می شود.